Republic Government: गणराज्यात्मक शासन पद्धती

 गणराज्यात्मक शासन पद्धती 

Republic Government

गणराज्यात्मक शासन पद्धती ही राजेशाहीच्या विरोधी जाणारी शासन पद्धती आहे. 

राजेशाही मध्ये राज्याचा कार्यकारी प्रमुख हा वंशपरंपरागत पद्धतीने नेमला जातो. जसे इंग्लंडचा राजा किंवा राणी.

गणराज्य शासन पद्धतीमध्ये राज्याचा कार्यकारी प्रमुख हा निवडणुकीच्या माध्यमातून नेमला जातो.

X X

गणराज्य शासन पद्धती मध्ये कार्यकारी प्रमुख हा विशिष्ट कालावधीसाठी निवडला जातो. 

जसे अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष हे चार वर्षासाठी तर भारताचे राष्ट्रपती हे पाच वर्षासाठी निवडले जातात. म्हणूनच अमेरिका आणि भारत ही "गणराज्य" आहेत.

 राजेशाही आणि गणराज्य शासन पद्धती मधला हा महत्त्वाचा फरक आहे.

भारतीय राज्यघटनेच्या सरनाम्यात (Preamble) भारत हे गणराज्य असेल असे नमूद करण्यात आलेले आहे.

गणराज्य शासन पद्धतीचे आणखी दोन महत्त्वाचे वैशिष्ट्य,

1. या शासन पद्धतीत जनता ही सार्वभौम असते. 

राज्याची सार्वभौम सत्ता ही कोणा एकाच्या व्यक्तीच्या हाती नाही तर जनतेच्या हाती सोपविली जाते. 

जनता आपले प्रतिनिधी निवडणुकीच्या माध्यमातून निवडते या प्रतिनिधी मधून कायदेमंडळ आणि कार्यकारी मंडळ साकारले जाते.

X X

2. विशेषाधिकारांचा अभाव हे गणराज्य शासन पद्धतीचे दुसरे महत्त्वाचे वैशिष्ट्य आहे. 

ही समतेवर आधारित शासन पद्धती आहे. कायद्याचे सर्वांना समान संरक्षण आणि कायद्यापुढे सर्व समान या तत्त्वावर गणराज्य शासन पद्धती आधारलेली असते.

आंतरराष्ट्रीय समुदाययातील बहुतांश राष्ट्रांनी आज गणराज्य शासन पद्धती  स्वीकारलेली आहे.

ही शासन पद्धती खऱ्या अर्थाने लोकशाही तत्त्वांवर आधारलेली आहे.

Comment and share