Astronomy -3 खगोलशास्त्र- 3/5 पृथ्वी व विश्व

Astronomy -3

खगोलशास्त्र- 3/5

पृथ्वी व विश्व

1. सूर्यसिद्धांत पेरी लाप्लासेने मांडला.

2. सूर्य हा पिवळ्या रंगाचा तारा आहे.

3. सूर्यकिरणे 8 मिनिटात पृथ्वीवर पोहचतात.

4. सूर्यकिरणे विषुववृत्तावर सरळ पडतात.

5. सूर्यप्रकाश जितका जास्त तितका पाण्याचा रंग निळा असतो.

6. ध्रुवीय प्रदेशात रात्री 12 वाजतादेखील सूर्य दिसतो.

7. सूर्याचे दक्षिणायन 21 जून रोजी सुरू होते. 

8. मिस्त्रल हे एका ताऱ्याचे नाव आहे.

9. सूर्यमालिकेत एकूण नऊ ग्रह आहेत.

10. पृथ्वी हा सूर्यमालेतील वस्ती असलेला एकमेव ग्रह आहे. 

11. पृथ्वी हा सूर्यमालेतील निळया रंगाचा ग्रह आहे.

12. पृथ्वी हा सूर्यमालेतील इतर ग्रहांपेक्षा वजनाने जड ग्रह आहे.

13. सूर्यमालेतील मंगळ या ग्रहाचा रंग लाल आहे. 

14. मंगळ हा दोनच उपग्रह असलेला एकमेव ग्रह आहे.

15. बुध हा सूर्यापासून सर्वात जवळ असलेला ग्रह आहे.

16. गुरू हा सूर्यमालेतील सर्वात मोठा ग्रह आहे.

17. सूर्यमालेतील गुरू या ग्रहास चौदा उपग्रह आहेत. 

18. गुरू हा मोठमोठे पट्टे व लाल डाग असलेला ग्रह आहे.

19. शुक्र हा सूर्यमालेतील सर्वात तेजस्वी ग्रह आहे. 

20. सूर्यमालेतील शुक्र या ग्रहास तारा असे संबोधतात.

21. शुक्र हा दुर्बिणीशिवाय सहज दिसू शकणारा ग्रह आहे.

22. शुक्र हा पृथ्वीपासून जवळचा ग्रह आहे.

23. शनि हा गर्द तपकिरी रंगाचा ग्रह आहे. 

24. सूर्यमालेतील शनि या ग्रहाभोवती कडी आहे.

25. शनिपर्यंतचे सर्व ग्रह दुर्बिणीशिवाय दिसतात.

26. प्लूटो हा सूर्यापासून सर्वात लांब असलेला ग्रह आहे. 

27. प्लूटोची कक्षा इतर ग्रहांच्या कक्षांच्या समपातळीत नाही. 

28. प्लूटोचा सूर्याभोवतीचा प्रदक्षिणा कालावधी 148 वर्षे आहे.

29. सौरमंडलात एकूण 33 उपग्रह आहेत.

X X

30. बुध व शुक्र हे एकही उपग्रह नसलेले ग्रह आहेत. 

31. एकेकच उपग्रह असलेले ग्रह-पृथ्वी व प्लूटो

32. चंद्राचा आकार पृथ्वीच्या आकाराच्या 1/6 पट आहे.

33. पूर्ण चंद्र अर्धचंद्रापेक्षा 9 पट जास्त प्रकाशमान असतो.

34. चंद्राचा पृथ्वीभोवतीचा प्रदक्षिणा कालावधी 27 ½ दिवस आहे. 

35. चंद्र स्वयंप्रकाशित नाही.

36. शुटिंग स्टार्स (उल्का) म्हणजेच मिटीऑस.

37. हॅलेचा धुमकेतू 76 वर्षांनी पुन्हा दिसतो. 

38. हॅलेचा धुमकेतू इ. स. 1986 साली पृथ्वीच्या सर्वात जवळ आला होता. 

39. पृथ्वीचा स्वतःभोवती फिरण्याचा वेग विषुववृत्तावर जास्त असतो.

40. राशींची संख्या 12 आहे.

41. राहू हा ग्रह नाही.

42. पृथ्वीचे वय अंदाजे 5 अब्ज वर्षे आहे.

43. पृथ्वीवरील जीवन 57 कोटी वर्षांपूर्वी सुरू झाले.

44. पृथ्वीचा व्यास 12,714 कि. मी. आहे. 

45. पृथ्वीचा विषुववृत्तीय परिघ 40,077 कि. मी. आहे.

46. पृथ्वीचा ध्रुवीय परिघ 40,009 कि. मी. आहे.

47. पृथ्वीची त्रिज्या सर्वत्र सारखी नाही. 

48. इरैटोस्थेनिसने पृथ्वीची मोजमापे स्टेड या परिमाणात काढली होती.

49. पृथ्वीवरील सलग भू-भागास भूखंड म्हणतात. 

50. सियाल हा पृथ्वीचा सर्वात वरचा थर आहे.

51. सियाल हा सिलिका व ॲल्युमिनिअम या मूलद्रव्यांपासून बनलेला भूकवचाचा थर आहे. 

52. सायमा हा सिलिका व मॅग्नेशियम या मूलद्रव्यांपासून बनलेला भूकवचाचा थर आहे.

53. पृथ्वीच्या सर्वात आतील थरास गाभा म्हणतात.

54. गुरूत्वाकर्षणामुळे कमाल घनतेची द्रव्ये गाभ्यात केंद्रित झाली आहेत. 

55. सायमा हा पृथ्वीच्या गाभ्याभोवतालचा 1980 कि. मी. जाडीचा थर आहे.

56.पृथ्वीचा आकार जिऑईड आहे.

57. पृथ्वी गोल असल्याची कल्पना ग्रीक लोकांनी प्रथमतः मांडली. 

58. पृथ्वी तिच्या काल्पनिक आसाभोवती फिरते त्यास परिवलन म्हणतात.

59. पृथ्वीला स्वतःच्या आसाभोवती फिरण्यास 23 तास 59 मि. 4.09 से. लागतात.

60. पृथ्वीच्या सूर्याभोवती फिरण्यास परिभ्रमण म्हणतात. 

61. पृथ्वी सूर्याभोवती फिरते हे सर्वप्रथम कोपर्निकसने शोधून काढले.

62. पृथ्वीचे सूर्याभोवतीचे परिभ्रमण लंब वर्तुळाकार कक्षेत होते. 

63. पृथ्वी सूर्याभोवतीच्या परिभ्रमण कक्षेच्या प्रतलाशी 66.5° चा कोन करते.

64. अवकाशातून पृथ्वीकडे पाहिले असता ती निळ्या रंगाची दिसते.

65. पृथ्वीचा अंतरात्मक वेग ध्रुवावर शून्य अंश असतो. 

66. उत्तर ध्रुव हा दक्षिण ध्रुवाचा प्रतिपाद आहे.

67. ध्रुवबिंदू व भू-केंद्र जोडणारी रेषा विषुववृत्तीय प्रतलाशी 90° चा कोन करते. 

X X

68. उत्तर ध्रुव विषुववृत्तीय प्रतलाच्या 90° उत्तरेस आहे.

69. एक अंशात्मक अंतराने काढलेल्या अक्षवृत्तांची संख्या 360 होईल.

70. विषुववृत्त हे सर्वात मोठे अक्षवृत्त आहे. 

71. विषुववृत्त हे पृथ्वीच्या दोन्ही ध्रुवांपासून समान अंतरावर असलेले अक्षवृत्त आहे.

72. विषुववृत्त अक्षवृत्तावर वर्षभर दिवस व रात्र ही समसमान असतात.

73. उत्तर अक्षवृत्तास कर्कवृत्त म्हणतात. 

74. 21 मार्च रोजी सूर्य विषुववृत्तावर लंबरूप प्रकाशतो.

75. न्यूयॉर्क हे कर्कवृत्ताच्या उत्तरेस असलेले शहर आहे.

76. कर्कवृत्त भारताच्या मध्यभागातून जाते.

77. दक्षिण अक्षवृत्तास मकरवृत्त म्हणतात.

78. रेखावृत्ते अर्धवर्तुळाकार असतात.

79. सर्व रेखावृत्ते ध्रुवांपाशी एकत्र येतात.

80. समोरासमोरील दोन रेखावृत्ते एकाच प्रतलात आल्यामुळे एक बृहद्वर्तुळ तयार होते. 

81. समशीतोष्ण उबदार पट्टा 45° ते 61.5°अक्षवृत्ताच्या दरम्यान पसरलेला आहे.

82. 180° पूर्व व 180° पश्चिम ही एकच रेखावृत्ते आहेत.

83. शुन्य रेखावृत्त ग्रिनीच शहरातून जाते.

84. मुळ रेखावृत्ताचे प्रतिपाद रेखावृत्त 180° रेखावृत्त होय.

85. दोन रेखावृत्तांमधील अंतर विषुववृत्तावर जास्त असते.

86. आंतरराष्ट्रीय वाररेषा ही 180° रेखावृत्तास लागून जाते. 

87. पृथ्वीचा सूर्याशी होणारा सर्वात लांबचा संपर्क 4 जुलै रोजी आढळतो.

88. पृथ्वीचा सूर्याशी होणारा समिपत्तम संपर्क 3 जानेवारी रोजी आढळतो. 

89. पृथ्वी 24 तासात 360° अंशातून फिरते.

90. पृथ्वीला 15° अंतर कापण्यास 60 मिनिटे लागतात.

91. पृथ्वीवरील निरनिराळे ऋतु हा पृथ्वीच्या परिभ्रमणाचा परिणाम आहे.

92. इक्वीनॉक्स म्हणजे 12 तासांचा दिवस व 12 तासांची रात्र 23 सप्टेंबर रोजी असते:

93. एका मध्यान्हापासून दुसऱ्या मध्यान्हापर्यंतच्या कालावधीस सौर दिन म्हणतात.

94. 24 तासांचा दिवस ध्रुवीय प्रदेशात असतो. 

95. ग्रिनीच प्रमाणवेळेपेक्षा भारतीय प्रमाणवेळ साडेपाच तासांनी पुढे आहे.

96. रशियात अकरा प्रमाणवेळा आहेत.

97. अमेरिकेत सात प्रमाणवेळा आहेत.

98. आंतरराष्ट्रीय वाररेषेची कल्पना मांडणारे प्रा. डेविसन अमेरिकेतील होते.

99. पृथ्वीच्या उत्तर गोलार्धास भूगोलार्ध म्हणतात. 

100. अर्जेंटिना दक्षिण गोलार्धात आहे.

101. उत्तर गोलार्धातील व्यापारी वारे ईशान्येकडून नैऋत्येकडे वाहतात.

102. उत्तर गोलार्धात 21 जून हा दिवस सर्वांत मोठा असतो. 

103. उत्तर गोलार्धात ध्रुवाकडून विषुववृत्ताकडे वाहतांना वारे डावीकडे झुकतात.

104. उत्तर गोलार्धात 21 मार्च ते 21 जून या काळात उन्हाळा असतो. 

105. 22 डिसेंबर हा उत्तर गोलार्धातील सर्वात लहान दिवस आहे.

106. भारतात वसंत ऋतु जास्त महत्त्वाचा आहे. 

107. 7 जूनला मृग नक्षत्र येते.

108. 21 मार्च ते 23 सप्टेंबर या काळात चिलीत हिवाळा असतो. 

109. भूखंडाचा सिद्धांत मांडणारा वेनगर जर्मनीतील होता. 

110. आशिया हे जगातील सर्वात मोठे खंड आहे. 

111. उपसागराहून अरूंद असणाऱ्या जलपट्ट्याला आखात म्हणतात.

112. सिडने हे उन्हाळ्यात ख्रिसमस साजरा करणारे शहर आहे. 

113. 22 डिसेंबर ते 21 जून या दरम्यानच्या काळास उत्तरायन म्हणतात.

114. सूर्यग्रहण वर्षातून जास्तीत जास्त पाच वेळा होते. 

115. एका वर्षात साधारणपणे तीन चंद्रग्रहणे होतात.

116. पहिल्या व दुसऱ्या दिवशीच्या भरतीमध्ये 56 मिनिटांचा फरक असतो.

117. अष्टमीस येणाऱ्या भरतीस भांगाची भरती म्हणतात.

118. अमावस्या व पौर्णिमेस येणाऱ्या भरतीस उधानाची भरती म्हणतात. 

119. चंद्राची गुरूत्वाकर्षण शक्ती ही समुद्रास भरती येण्याचे प्रमुख कारण आहे.

120. लाटा निर्मितीमागे सूर्य व चंद्राची गुरूत्वाकर्षण शक्ती 11:5 प्रमाणात असते. 

121. स्प्रिंग लाट महिन्यातून दोनदा येते.

122. चुंबकीय बादळ म्हणजे पृथ्वीच्या चुंबक क्षेत्रातील अकस्मात बदल होय. 

123. 365 दिवस असणाऱ्या वर्षास सौरवर्ष म्हणतात.

124. 21 मार्च व 22 सप्टेंबर या दिवसांना विषुवदिन म्हणतात. 

125. फेब्रुवारी हा भारतातील संक्रमणकाळाचा महिना आहे.

126. लीप वर्षात फेब्रुवारी महिन्याचे 29 दिवस धरतात.

X X

127. अंटार्क्टिका हे जगातील अतिशय थंड खंड आहे. 

128. युरेशिया हे दोन खंड मिळून तयार झालेले खंड आहे.

129. समुद्र व महासागर मिळून तयार झालेल्या आवरणास जलावरण म्हणतात. 

130. काळा समुद्र हा भूवेष्टित समुद्र आहे.

131. मृत समुद्र हा सर्वात जास्त क्षारता असलेला समुद्र आहे.

132. समुद्राच्या पाण्यात सोडीयम क्लोराईड क्षाराचे प्रमाण सर्वाधिक असते.

133. खंडांतर्गत भागात समुद्रापासून दूर असल्याने दैनिक तापमान कक्षा मोठी असते. 

134. समुद्राच्या पाण्याची सर्वसाधारण क्षारता दर हजारी 35 ग्रॅम असते.

135. समुद्रसपाटीपासून समान उंचीच्या शहरांना जोडणाऱ्या रेषेस कंटूर रेषा म्हणतात.

View, Comments and share.....