Charles Robert Darwin- चार्ल्स डार्विन : उत्क्रांती वादांचा सिद्धांत मांडणारे ब्रिटिश जीवशास्त्रज्ञ

उत्क्रांती वादांचा सिद्धांत मांडणारे ब्रिटिश जीवशास्त्रज्ञ:  चार्ल्स डार्विन 

Charles Robert Darwin: An English naturalist, geologist, and biologist, widely known for his contributions to evolutionary biology

12 फेब्रुवारी :जन्मदिन

19 एप्रिल : स्मृतिदिन

बालपण आणि शिक्षण: 

12 फेब्रुवारी 1809 रोजी सुप्रसिद्ध उत्क्रांती वादांचा सिद्धांत मांडणारे ब्रिटिश जीवशास्त्रज्ञ चार्ल्स डार्विन यांचा जन्म इंग्लंडमधील श्रुसबरी येथे झाला. त्याच्या वडिलांनी वैद्यकीय शिक्षण घेण्यासाठी त्यांना इडबर्गला पाठवले. परंतु वैद्यकीय शिक्षणात त्यांना लक्ष लागले नाही. वैद्यकीय महाविद्यालयापेक्षा त्याच्या शहरातील संग्रहालय त्यांना जास्त आवडत असेल. 

X X

संशोधनासाठीची अभ्यास मोहीम:

चार्ल्स डार्विननी जॉन स्टीव्हन्स हंसले यांच्याकडून वनस्पतीचे संरक्षण कसे करावे याचे धडे ॲडम स्मिथ कडून वेगवेगळ्या दगडांची माहिती गोळा करण्यासाठी ते 19 व्या शतका समुद्र आणि समुद्रकिनारे यांचा अभ्यास करण्यासाठी युरोपियन देश मोहिमा आखात या मोहिमेसाठी चार्ल्स डार्विनचे नाव घेण्यात आले व त्याची नेमणूक ही मोहीम पाच वर्षे चालली. 27 डिसेंबर 1931 रोजी प्लाई माऊथ या बंदरातून बिगल जहाजाचे प्रस्थान झाले. पाच वर्षात बिगलने एक पूर्ण पृथ्वची प्रदक्षिणा केली. या प्रवासादरम्यान सहज प्रत्येक बेटावर थांबत असे . त्यावेळेला चार्ल्स त्या बेटावरील बारीक-सारीक निरीक्षणे निसर्गाची करून त्याची नोंदवहीत नोंद केली . त्याच्या नोंदवहीच्या पानांची संख्या 1750 अशी होती. त्या सोबत वनस्पती प्राण्यांच्या विशेष दगड यांचा संग्रह केला. या प्रवासात त्याच्या जीवनाला पूर्ण कलाटणी मिळाली आणि त्याने स्वतःच्या डोळ्याने निसर्गाचे अनेक गुपिते पाहिली. या निरीक्षणामध्ये सुसूत्रता आणणे आवश्यक होते .त्यासाठी त्यांनी आपले पूर्ण आयुष्य यासाठी खर्चिक केले. लंडन पासून जवळ असलेल्या डाऊन हाऊस नावाच्या घरात राहत होता. आता त्या इमारतीला राष्ट्रीय स्मारक म्हणून जतन करण्यात आले. त्याने असे सिद्धांत मांडले की सजीव सृष्टी आज ज्या स्वरूपात आपल्याला दिसते, त्या स्वरूपात निर्माण झालेली नाही. पृथ्वीवर अधिक अप्रगत अशी सजीव सृष्टी होती . तिच्यात क्रमाक्रमाने बदल होत जाऊन आजचे स्वरूप प्राप्त झाले असे त्याचे मत होते .

X X

उत्क्रांतीवादाचा सिद्धांत:

चार्ल्स डार्विनने आपला उत्क्रांतीवादाचा सिद्धांत जगापुढे मांडायला 23 वर्षे घेतली आणि 1859 मध्ये त्यांनी "ओरिजिन ऑफ स्पेशिज " हे पुस्तक प्रकाशित केले. चार्ल्स डार्विन यांना रॉयल सोसायटीचे कोपले मेडल देऊन त्यांचा सत्कार करण्यात आला. 1859 मध्ये चार्ल्स डार्विनने 'ओरिजिन ऑफ स्पीसीज' नावाचे पुस्तक प्रकाशित करून उत्क्रांतीचा सिद्धांत मांडला, ज्याचे मूलभूत घटक पुढीलप्रमाणे आहेत-

 हे वैविध्यपूर्ण दृश्य जग एका साध्या आणि सूक्ष्म एककोशिकीय भौतिक वस्तूपासून (पेशी किंवा अमिबा) सुरू झाले. ही एकपेशीय वस्तू कालांतराने गुंतागुंतीची होऊन या बहुआयामी प्रकारात विकसित झाली आहे. ज्याच्या शीर्षस्थानी माणूस नावाचा प्राणी वसलेला आहे.या विविधतेच्या विस्ताराच्या प्रक्रियेत, अखंड अस्तित्वाचा संघर्ष सुरूच आहे. या संघर्षात दुर्बलांचा नाश होतो. जे सक्षम आहेत ते जगतात. याला नैसर्गिक निवडीची प्रक्रिया म्हणता येईल.

 नैसर्गिक निवडीच्या या प्रक्रियेत, मानव हा माकड किंवा चिंपांझीच्या प्रजातीपासून आला आहे, म्हणजेच माकडाचा सामान्य पूर्वज आणि मानव हा मानव जातीचा पूर्वज आहे. तो देवाचा पुत्र नाही, कारण देवासारखे कोणतेही अभौतिक अस्तित्व नाही. 1871 मध्ये प्रकाशित झालेल्या ‘द डिसेंट ऑफ मॅन’ (मॅन ऑफ मॅन) या पुस्तकाचे शीर्षक देऊन, डार्विनने हे स्पष्ट केले की माणूस वर येण्याऐवजी वानरांसारख्या प्रजातीतून उतरला आहे.

 नैसर्गिक निवडीमुळे विविध प्रजातींचे परिवर्तन किंवा नामशेष व्हायला लाखो वर्षे लागली असतील. डार्विनच्या या प्रस्तावाने त्यावेळच्या युरोपातील ख्रिश्चन मनाच्या समजुतींना मोठा धक्का बसला. तोपर्यंत ख्रिश्चनांचा असा विश्वास होता की विश्वाची निर्मिती ख्रिस्ताच्या 4000 वर्षांपूर्वी एका देवाने केली होती. पण आता चार्ल्स लायलसारखे भूवैज्ञानिक आणि चार्ल्स डार्विनसारखे प्राणीशास्त्रज्ञ सृष्टीचे युग लाखो वर्षे मागे ढकलत होते. या दृष्टिकोनातून, लायल आणि डार्विनच्या शोधांमुळे युरोपियन ख्रिश्चन मनाला बायबलच्या कालगणनेच्या गुलामगिरीतून मुक्त करण्यात मदत झाली.

निधन:

 चार्ल्स डार्विनचा मृत्यू 19 एप्रिल 1882 रोजी झाला.

X X

View, comment and share